Celiakia, inaczej choroba trzewna, to przewlekła choroba o podłożu autoimmunologicznym, a zatem niewłaściwa rekcja odpornościowa organizmu, skierowana przeciwko komórkom własnego organizmu (głównie kosmkom jelitowym) w wyniku ekspozycji na gluten. Ten ostatni to z kolei nazwa wspólna dla białek znajdujących się w zbożach, takich jak pszenica i jej odmiany, żyto, pszenżyto i jęczmień. Celiakia prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, w efekcie czego wchłanianie pokarmów zostaje upośledzone, prowadząc do występowania szeregu objawów klinicznych. Do klasycznych symptomów tej choroby zalicza się ból brzucha, biegunki, utratę masy ciała czy zaburzenia rozwoju, zwłaszcza u dzieci. Niemniej, celiakia może przyjmować formę nieklasyczną, w przebiegu której chorzy manifestują przede wszystkim objawy pozajelitowe, m.in.: anemię, nieprawidłowości parametrów biochemicznych (profilu lipidowego, prób wątrobowych), stany zapalne jamy ustnej, przewlekłe zmęczenie, niedobory witamin i składników mineralnych, czy zaburzenia neurologiczne i psychiczne. Chorobą o podobnym przebiegu do celiakii, jednak innym podłożu, jest nieceliakalna nadwrażliwość na gluten. Mechanizmy tego zaburzenia nie zostały do końca wyjaśnione, niemniej obejmuje ono także nieprawidłową rekcję organizmu na gluten, zwłaszcza pszenicę. Ponadto wyróżnia się alergię na pszenicę, tj. natychmiastową lub opóźnioną reakcję uczuleniową w wyniku spożycia pszenicy i jej przetworów.
Podstawą leczenia wyżej wymienionych chorób jest przestrzeganie zasad diety bezglutenowej. Polega ona na dożywotnim (celiakia) lub czasowym (nieceliakalna nadwrażliwość na gluten, alergia na pszenicę) wyłączeniu glutenu z codziennego jadłospisu. Dieta bezglutenowa łączy się z koniecznością eliminacji wszystkich zbóż i ich przetworów zawierających gluten.
Podstawą leczenia wyżej wymienionych chorób jest przestrzeganie zasad diety bezglutenowej. Polega ona na dożywotnim (celiakia) lub czasowym (nieceliakalna nadwrażliwość na gluten, alergia na pszenicę) wyłączeniu glutenu z codziennego jadłospisu. Dieta bezglutenowa łączy się z koniecznością eliminacji wszystkich zbóż i ich przetworów zawierających gluten. Warto nadmienić, iż w ostatnich latach dieta ta zyskała na popularności także wśród zdrowej populacji, jako alternatywny model żywienia, mający sprzyjać utrzymaniu zdrowia i nierzadko redukcji masy ciała. Niemniej jednak, nieprawidłowo skomponowana dieta bezglutenowa może stanowić zagrożenie wystąpienia licznych niedoborów pokarmowych. Niedobry te u osób z celiakią są potęgowane poprzez zaburzania procesów wchłaniania składników odżywczych w jelitach. Ponadto, dieta bezglutenowa niejednokrotnie charakteryzuje się niską zawartością błonnika i wysokim indeksem glikemicznym, co może predysponować m.in. do rozwoju cukrzycy.
Wyniki badań doświadczalnych wskazują, że osoby z celiakią cechują się niedostateczną podażą przede wszystkim witamin z grypy B, żelaza, cyku i magnezu. Częstość występowania niedoborów witaminy B12 (metylokobalamiany) oraz kwasu foliowego wynosi odpowiednio 30% oraz 20% wśród chorych na celiakię na diecie bezglutenowej. Witaminy te są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu krwionośnego i nerwowego, a ich niedobory mogą przyczyniać się m.in. do niedokrwistości, miażdżycy czy zaburzeń neurologicznych. W przypadku składników mineralnych, warto zwrócić uwagę na żelazo (40% niedoborów), cynk (40% niedoborów) i magnez (20% niedoborów). Związki te pełnią szereg istotnych funkcji w organizmie człowieka, a ich niedostateczna podaż może skutkować osłabieniem i anemią (w przypadku żelaza), zmianami skórnymi i schorzeniami dermatologicznymi (w przypadku cynku), zaburzeniami rytmu serca, dysfunkcjami mięśniowymi (w przypadku magnezu), czy wreszcie deregulacją procesów metabolicznych i obniżeniem sprawności układu odpornościowego. Niezbilansowana dieta bezglutenowa, oparta o żywność wysoko przetworzoną, może także skutkować niedoborem witaminy C, związku o silnym potencjale przeciwutleniającym.
Swoistym rozwiązaniem dla osób pozostających na diecie bezglutenowej jest wdrożenie odpowiedniej suplementacji, dostarczającej do organizmu niezbędnych witamin i składników mineralnych. Z myślą o tych osobach, powstał unikalny suplement diety GlutenVita, którego innowacyjna formuła została starannie opracowania celem zapewnienia właściwej podaży składników odżywczych często niedoborowych w bezglutenowym modelu żywienia. W skład preparatu wchodzą witaminy i składniki mineralne (metylokobalamina, kwas foliowy, witamina C, bisglicynian żelaza, pikolinian cynku, cytrynian magnezu i piperyna), w odpowiednio dobranych dawkach i formach umożliwiających ich optymalne wchłanianie w organizmie człowieka. W składzie preparatu GlutenVita dodatkowo znajduje się piperyna, związek uzyskiwany z pieprzu czarnego, który poprawia biodostępność przyjmowanych witamin i składników mineralnych. Dzięki preparatowi GlutenVita osoby na diecie bezglutenowej zadbają nie tylko o poprawę swojego samopoczucia ale i utrzymanie dobrego stanu zdrowia.
Bibliografia:
- Hujoel I.A. et al. Celiac disease: clinical features and diagnosis. Gastroenterol Clin North Am. 2019; 48(1): 19-37. doi: 10.1016/j.gtc.2018.09.001.
- Leonard MM, et al. Celiac disease and nonceliac gluten sensitivity: a review. JAMA. 2017; 318(7): 647-656. doi: 10.1001/jama.2017.9730. PMID: 28810029.
- Rondanelli M. et al. Micronutrients dietary supplementation advices for celiac patients on long-term gluten-free diet with good compliance: a review. Medicina. 2019; 55(7): 337. doi:10.3390/medicina55070337.
- Cardo A. et al. Nutritional imbalances in adult celiac patients following a gluten-free diet. Nutrients. 202; 13: 2877. https://doi.org/10.3390/ nu13082877.